Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình có được xem là vi phạm pháp luật không?

Nội dung chính

• Thế nào là lao động là người giúp việc gia đình?
• Hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình quy định về thời hạn và việc chấm dứt hợp đồng như thế nào?
• Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình nhưng không cần báo trước có được xem là vi phạm pháp luật không?

Thế nào là lao động là người giúp việc gia đình?

Căn cứ Điều 161 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Lao động là người giúp việc gia đình

1. Lao động là người giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình.

Các công việc trong gia đình bao gồm công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.

...

Theo quy định, người giúp việc gia đình là người lao động thường xuyên làm các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình trở lên. Trong đó, các công việc bao gồm như nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.

Như vậy, ngoài các công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn thì người giúp việc gia đình phải làm các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không làm công việc liên quan đến hoạt động thương mại.

Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình có được xem là vi phạm pháp luật không?

Hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình quy định về thời hạn và việc chấm dứt hợp đồng như thế nào?

Căn cứ Điều 162 Bộ luật Lao động 2019 quy định về hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình như sau:

Hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình

1. Người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với lao động là người giúp việc gia đình.

2. Thời hạn của hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước ít nhất 15 ngày.

3. Hai bên thỏa thuận trong hợp đồng lao động về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, thời giờ làm việc hằng ngày, chỗ ở.

Theo đó, tại khoản 2 Điều 162 Bộ luật Lao động 2019 quy định về thời hạn của hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận. Việc chấm dứt hợp đồng lao động tùy theo một trong hai bên giao kết. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước ít nhất 15 ngày. Hợp đồng lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động phải được giao kết bằng văn bản.

Như vậy, hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình về thời hạn của hợp đồng do hai bên thỏa thuận. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước ít nhất 15 ngày.

Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình nhưng không cần báo trước có được xem là vi phạm pháp luật không?

Căn cứ điểm d khoản 1 Điều 89 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định như sau:

Một số quy định riêng đối với lao động là người giúp việc gia đình

1. Quy định về hình thức hợp đồng lao động theo Điều 14 và khoản 1 Điều 162; nghĩa vụ cung cấp thông tin khi giao kết hợp đồng lao động theo Điều 16; nội dung hợp đồng lao động theo khoản 1 Điều 21; đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo khoản 2 Điều 35, khoản 3 Điều 36 và khoản 2 Điều 162; nghĩa vụ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật theo Điều 40, Điều 41; trợ cấp thôi việc theo Điều 46 của Bộ luật Lao động được thực hiện như sau:

…

d) Trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động, mỗi bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không cần lý do nhưng phải báo trước ít nhất 15 ngày, trừ các trường hợp sau thì không phải báo trước:

d1) Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động vì các lý do: Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật Lao động; không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 97 của Bộ luật Lao động; bị người sử dụng lao động ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động; bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc; lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo quy định tại khoản 1 Điều 138 của Bộ luật Lao động; đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 của Bộ luật Lao động trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác; người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Bộ luật Lao động làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng lao động;

d2) Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động vì các lý do: Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 31 của Bộ luật Lao động; người lao động tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên;

Theo đó, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình không phải báo trước khi nằm trong các trường hợp quy định tại điểm d2 khoản 1 Điều 89 Nghị định 145/2020/NĐ-CP thì được xem là không vi phạm pháp luật.

Như vậy, việc phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình không được xem là vi phạm pháp luật khi đảm bảo được thời gian báo trước ít nhất là 15 ngày, trừ các trường hợp sau đây thì người sử dụng lao động không cần báo trước:

- Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 31 Bộ luật Lao động 2019.

- Người lao động tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.