Chúng tôi có hai người con (một trai và một gái).Gần đây, chồng tôi bị bệnh hiểm nghèo, đi bệnh viện và bác sĩ nói khó qua khỏi. Đến tháng 7 năm 2009, chồng tôi qua đời, trước khi qua đời đã di chúc miệng để lại toàn bộ tài sản gia đình cho con gái út với sự chứng kiến của nhiều người hàng xóm.Vậy xin hỏi, di chúc của chồng tôi có hợp pháp không? Tôi và con trai của tôi có được hưởng di sản thừa kế của chồng tôi không? Nếu được thì chia như thế nào?
Khoản 5 Điều 652 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định:“5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực”.
Như vậy, di chúc miệng của người chồng chị không được những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ và đưa đi công chứng hoặc chứng thực, và do đó di chúc không hợp pháp.
Mặt khác, người chồng đã tự ý định đoạt cả phần tài sản của người vợ nên di chúc miệng của người này không hợp pháp cả về hình thức lẫn nội dung.Vì: Tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân thuộc sở hữu chung hợp nhất: “1. Sở hữu chung của vợ chồng là sở hữu chung hợp nhất” (Khoản 1, Điều 219 Bộ luật Dân sự 2005). Ngoài ra, Điều 217 Bộ luật Dân sự 2005 quy định:“1. Sở hữu chung hợp nhất là sở hữu chung mà trong đó phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu chung không được xác định đối với tài sản chung. Sở hữu chung hợp nhất bao gồm sở hữu chung hợp nhất có thể phân chia và sở hữu chung hợp nhất không phân chia. 2.Các chủ sở hữu chung hợp nhất có quyền, nghĩa vụ ngang nhau đối với tài sản thuộc sở hữu chung”.
Do vậy, phần tài sản thuộc sở hữu của người chồng sẽ được chia thừa kế theo pháp luật cho những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người chồng theo điểm a, khoản 1, Điều 676 Bộ luật dân sự là người vợ và hai người con đẻ:“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết...”
Khi chia thừa kế, phần di sản của người chồng chị sẽ được chia làm 3 phần bằng nhau cho chị và hai người con “2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau” (Khoản 2, Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005).
