Vốn vay ODA là gì? Nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn vay ODA?

Nội dung chính

• Vốn vay ODA là gì?
• Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng trong các dự án nào?
• Nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn vay ODA được quy định như thế nào?

Vốn vay ODA là gì?

Theo quy đinh tại khoản 19 Điều 3 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, vốn ODA là nguồn vốn của nhà tài trợ nước ngoài cung cấp cho Nhà nước hoặc Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để hỗ trợ phát triển, bảo đảm phúc lợi và an sinh xã hội, bao gồm 02 loại:

- Vốn ODA không hoàn lại là khoản vốn ODA không phải hoàn trả lại cho nhà tài trợ nước ngoài, được cung cấp theo hình thức dự án độc lập hoặc kết hợp với các dự án đầu tư sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

- Vốn vay ODA là khoản vay nước ngoài có thành tố ưu đãi đạt ít nhất 35% đối với khoản vay có điều kiện ràng buộc liên quan đến mua sắm hàng hóa và dịch vụ theo quy định của nhà tài trợ nước ngoài hoặc đạt ít nhất 25% đối với khoản vay không có điều kiện ràng buộc.

Phương pháp tính thành tố ưu đãi nêu tại Phụ lục I kèm theo Nghị định 114/2021/NĐ-CP.

Vốn vay ODA là gì? Nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn vay ODA? (Hình từ Internet)

Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng trong các dự án nào?

Căn cứ tại Điều 5 Nghị định 114/2021/NĐ-CP quy định về ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi như sau:

Ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi

1. Vốn ODA không hoàn lại được ưu tiên sử dụng để thực hiện chương trình, dự án phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội; tăng cường năng lực; hỗ trợ xây dựng chính sách, thể chế và cải cách; phòng, chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai, cứu trợ thảm họa, phòng chống dịch bệnh; thích ứng với biến đổi khí hậu; tăng trưởng xanh; đổi mới sáng tạo; an sinh xã hội; chuẩn bị các dự án đầu tư hoặc đồng tài trợ cho dự án sử dụng vốn vay ưu đãi nhằm làm tăng thành tố ưu đãi của khoản vay.

2. Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng cho các chương trình, dự án trong lĩnh vực y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hạ tầng kinh tế thiết yếu không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp.

......

4. Các trường hợp ưu tiên khác thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Định hướng thu hút, quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài theo từng thời kỳ.

Theo đó, tùy vào từng loại vốn ODA thì dự án ưu tiên sử dụng vốn này sẽ khác nhau, cụ thể như:

- Vốn ODA không hoàn lại: Ưu tiên sử dụng trong các dự án phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội hay chuẩn bị các dự án đầu tư hoặc đồng tài trợ cho dự án sử dụng vốn vay ưu đãi nhằm làm tăng thành tố ưu đãi của khoản vay.

- Vốn vay ODA: Được ưu tiên sử dụng trong các dự án về lĩnh vực y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hạ tầng kinh tế thiết yếu không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp.

- Các dự án khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Định hướng thu hút, quản lý và sử dụng vốn ODA của các nhà tài trợ nước ngoài theo từng thời kỳ.

Nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn vay ODA được quy định như thế nào?

Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, hiện nay có 06 nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn vay ODA bao gồm:

(1) Vốn vay ODA được sử dụng cho chi đầu tư phát triển, không sử dụng cho chi thường xuyên. Ngoài ra, không sử dụng vốn vay nước ngoài cho các hoạt động đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực trừ trường hợp như sau:

- Phục vụ chuyển giao công nghệ, kỹ năng vận hành trang thiết bị, máy móc; tham quan khảo sát.

- Nộp thuế, trả các loại phí, lãi suất tiền vay.

- Mua sắm ô tô trừ ô tô chuyên dụng được cấp có thẩm quyền quyết định.

- Vật tư, thiết bị dự phòng cho quá trình vận hành sau khi dự án hoàn thành trừ một số vật tư, thiết bị dự phòng đặc biệt được cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật.

- Chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; chi phí hoạt động của Ban Quản lý dự án.

(2) Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về vốn ODA trên các cơ sở như sau:

- Bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ.

- Thực hiện phân cấp gắn với trách nhiệm, quyền hạn, năng lực của bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

- Bảo đảm sự phối hợp quản lý, giám sát và đánh giá của các cơ quan có liên quan theo quy định hiện hành của pháp luật.

(3) Bảo đảm công khai, minh bạch và đề cao trách nhiệm giải trình về chính sách, trình tự, thủ tục vận động, quản lý và sử dụng vốn ODA giữa các ngành, lĩnh vực và giữa các địa phương, tình hình thực hiện và kết quả sử dụng vốn ODA.

(4) Công bố thông tin về chính sách hợp tác, lĩnh vực ưu tiên của các nhà tài trợ nước ngoài trên Hệ thống cổng thông tin điện tử của Chính phủ (chinhphu.vn; mpi.gov.vn; mof.gov.vn; mofa.gov.vn).

(5) Phòng chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí trong quản lý và sử dụng vốn ODA ngăn ngừa và xử lý các hành vi này theo quy định của pháp luật;

(6) Phương thức xác định khoản mục chi đầu tư phát triển thuộc ngân sách nhà nước: Việc xác định các khoản mục chi đầu tư phát triển được thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Xây dựng và các văn bản pháp luật có liên quan.

Trân trọng!