Xử lý công cụ phương tiện phạm tội là tài sản đang thế chấp tại ngân hàng như thế nào?

Nội dung chính

• Vật chứng là công cụ phương tiện phạm tội được quy định như thế nào?
• Cơ quan nào có thẩm quyền xử lý công cụ phương tiện phạm tội?
• Xử lý công cụ phương tiện phạm tội là tài sản đang thế chấp tại ngân hàng như thế nào?

Vật chứng là công cụ phương tiện phạm tội được quy định như thế nào?

Theo quy định tại Điều 89 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về vật chứng như sau:

Vật chứng

Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm, tiền hoặc vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.

Tại khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về xử lý vật chứng.

Xử lý vật chứng

....

2. Vật chứng được xử lý như sau:

a) Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy;

b) Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước;

c) Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy.

.......

Mặt khác theo điểm a khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm.

Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm

1. Việc tịch thu sung vào ngân sách nhà nước hoặc tịch thu tiêu hủy được áp dụng đối với:

a) Công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội;

b) Vật hoặc tiền do phạm tội hoặc do mua bán, đổi chác những thứ ấy mà có; khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội;

......

Như vậy, căn cứ theo các quy định trên, vật chứng là công cụ phương tiện phạm tội có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án. Khi vật chứng là công cụ phương tiện phạm tội thì vật chứng sẽ được tịch thu, nộp vào ngân sách nhà nước hoặc tịch thu tiêu hủy.

Xử lý công cụ phương tiện phạm tội là tài sản của người phạm tội đang thế chấp tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng như thế nào? (Hình từ Internet).

Cơ quan nào có thẩm quyền xử lý công cụ phương tiện phạm tội?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về xử lý vật chứng.

Xử lý vật chứng

1. Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử; do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử. Việc thi hành quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

.....

Theo đó, tùy thuộc giai đoạn vụ án thì cơ quan có thẩm quyền xử lý công cụ phương tiện phạm tội sẽ khác nhau

- Trường hợp vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra thì việc xử lý công cụ phương tiện phạm tội do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định.

- Trường hợp vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố thì việc xử lý công cụ phương tiện phạm tội do Viện kiểm sát quyết định.

- Trường hợp vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử thì việc xử lý công cụ phương tiện phạm tội do Chánh án Tòa án quyết định.

- Nếu vụ án đã đưa ra xét xử thì việc xử lý công cụ phương tiện phạm tội do Hội đồng xét xử quyết định.

Bên cạnh đó, việc thi hành quyết định về xử lý công cụ phương tiện phạm tội phải được ghi vào biên bản.

Xử lý công cụ phương tiện phạm tội là tài sản đang thế chấp tại ngân hàng như thế nào?

Theo quy định tại khoản 9 Điều 21 Nghị định 21/2021/NĐ-CP về biến động tài sản bảo đảm.

Biến động về tài sản bảo đảm

....

9. Trường hợp tài sản bảo đảm bị tiêu hủy, bị tổn thất toàn bộ hoặc bị phá dỡ, bị tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì được xác định là không còn tài sản bảo đảm, trừ trường hợp quy định tại các khoản 4, 5, 7 và 8 Điều này.

....

Ngoài ra căn cứ theo khoản 3 Điều 49 Nghị định 21/2021/NĐ-CP về quy định chung về xử lý tài sản bảo đảm như sau:

Quy định chung về xử lý tài sản bảo đảm

.....

3. Trường hợp Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định tài sản đang dùng để bảo đảm phải xử lý để bên bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác thì tài sản này được xử lý theo quy định đó.

Tại điểm a khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về xử lý vật chứng.

Xử lý vật chứng

....

2. Vật chứng được xử lý như sau:

a) Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy;

....

Theo điểm a khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm.

Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm

1. Việc tịch thu sung vào ngân sách nhà nước hoặc tịch thu tiêu hủy được áp dụng đối với:

a) Công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội;

.....

Bên cạnh đó, tại khoản 1.1 Công văn 2160/VKSTC-V14 năm 2023 có hướng dẫn như sau:

Về một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy định của BLHS năm 2015

1. Xử lý như thế nào đối với phương tiện, công cụ phạm tội trong 02 trường hợp: (1) phương tiện, công cụ phạm tội là tài sản của người phạm tội đang thế chấp tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng; (2) phương tiện, công cụ phạm tội là tài sản được hình thành từ nguồn vốn tài sản chung của vợ chồng?

Trả lời:

1.1. Theo quy định tại khoản 9 Điều 21 Nghị định số 21/2021/NĐ-CP ngày 19/3/2021 của Chính phủ quy định thi hành Bộ luật Dân sự về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ: “Trường hợp tài sản bảo đảm bị tiêu hủy, bị tổn thất toàn bộ hoặc bị phá dỡ, bị tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì được xác định là không còn tài sản bảo đảm…”. Và quy định tại khoản 3 Điều 49 Nghị định số 21/2021/NĐ-CP nêu trên thì “Trường hợp Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định tài sản đang dùng để bảo đảm phải xử lý để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác thì tài sản này được xử lý theo quy định đó”. Như vậy, trường hợp bị can sử dụng tài sản đang thế chấp tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng vào việc phạm tội thì việc xử lý tài sản thực hiện theo quy định Điều 47 BLHS năm 2015, điểm a khoản 2 Điều 106 BLTTHS năm 2015 tức là bị tịch thu sung vào ngân sách nhà nước hoặc tịch thu tiêu hủy. Quyền lợi của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng được giải quyết theo quy định về khởi kiện vụ án dân sự.

Như vậy thông qua các căn cứ trên, xử lý công cụ phương tiện phạm tội là tài sản của người phạm tội đang thế chấp tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng thì quyền lợi của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đối với công cụ phạm tội đang được thế chấp sẽ được giải quyết theo quy định về khởi kiện vụ án dân sự.

Trân trọng!