Kinh tế thị trường là gì? Ưu nhược điểm của nền kinh tế thị trường?

Nội dung chính

• Kinh tế thị trường là gì?
• Được công nhận là nền kinh tế thị trường có lợi ích gì?
• Ưu nhược điểm của nền kinh tế thị trường?

Kinh tế thị trường là gì?

Hiện nay, Hiến pháp 2013 cũng như các văn bản quy phạm pháp luật khác không có đề cập cụ thể về khái niệm kinh tế thị trường là gì. Tuy nhiên, về cơ bản có thể hiểu:

Kinh tế thị trường là nền kinh tế mà ở đó tồn tại nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình sở hữu cùng tham gia, cùng vận động và phát triển trong một cơ chế cạnh tranh bình đẳng và ổn định.

Nền kinh tế kinh tế thị trường có một số đặc trưng cơ bản gồm:

- Có nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình sở hữu cùng tham gia.

- Là mô hình kinh tế có bản chất là nền kinh tế mở.

- Giá cả sản phẩm dịch vụ được quyết định bởi nguyên tắc của thị trường.

- Đối với doanh nghiệp, động lực tham gia vào nền kinh tế là lợi ích kinh tế. Đối với nhà nước, khi tham gia nền kinh tế, ngoài lợi ích kinh tế còn phải đảm bảo lợi ích chung của xã hội.

- Các thành phần tham gia nền kinh tế có tính độc lập cao. Mỗi chủ thể sẽ tự quyết định hoạt động kinh doanh của mình.

Được công nhận là nền kinh tế thị trường có lợi ích gì?

Khi được một quốc gia công nhận là nền kinh tế thị trường sẽ làm giảm thuế nhập khẩu áp lên nhiều sản phẩm của Việt Nam vào quốc gia đó.

Ví dụ: Thuế áp với tôm đông lạnh của Việt Nam hiện là 25,76% khi nhập khẩu vào thị trường nước Mỹ. Tuy nhiên, sản phẩm tôm đông lạnh từ Thái Lan (nước được công nhận là nền kinh tế thị trường) khi nhập khẩu vào thị trường nước Mỹ chỉ chịu thuế 5,34%.

Kinh tế thị trường là gì? Ưu nhược điểm của nền kinh tế thị trường? (Hình từ Internet)

Ưu nhược điểm của nền kinh tế thị trường?

*Ưu điểm của nền kinh tế thị trường:

- Kinh tế thị trường thúc đẩy các hoạt động sản xuất.

Theo cơ chế hoạt động của kinh tế thị trường, khi xảy ra trường hợp cầu cao hơn cung thì sẽ đẩy giá cả hàng hóa lên cao, theo đó mức lợi nhuận cũng sẽ tăng lên. Điều này thúc đẩy các doanh nghiệp tăng quy mô sản xuất, các nguồn lực sản xuất sẽ chảy về các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn. Những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh không hiệu quả sẽ bị đào thải.

Do đó sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp phải liên tục đổi mới quy trình công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng đòi hỏi của thị trường.

- Kinh tế thị trường tạo ra xu hướng liên doanh liên kết, giao lưu kinh tế giữa các quốc gia. Xu hướng này giúp các nước đang phát triển được chuyển giao công nghệ để phát triển kinh tế.

- Kinh tế thị trường cung cấp nhiều việc làm hơn các mô hình kinh tế khác và chất lượng nguồn nhân lực cũng càng ngày càng được nâng cao.

*Nhược điểm của nền kinh tế thị trường:

- Có thể dẫn tới bất bình đẳng trong xã hội.

Người giàu sẽ sử dụng lợi thế về tài sản để chiếm hữu ngày càng nhiều của cải và quyền lực hơn, trong khi người nghèo sẽ ngày càng nghèo hơn. Cuối cùng sẽ dẫn tới phân chia giai cấp: thiểu số người giàu nắm quyền lực cai trị xã hội, còn đa số là người nghèo có đời sống khó khăn. Chênh lệch giàu nghèo quá mức sẽ dẫn tới nguy cơ bất ổn xã hội khi người nghèo đấu tranh (nhiều khi bằng bạo loạn, lật đổ) để có cuộc sống tốt hơn.

- Thị trường tự do có thể phần nào trái ngược lợi ích chung của xã hội.

Trân trọng!